مایعات رقیق به انواعی از مایعات گفته میشود که غلظت کمتری دارند. از جمله این مواد میتوان الکل، آب آشامیدنی، نوشابه و سایر موادی را نام برد که چگالی و یا ویسکوزیته آنها در سطحی بسیار پایین قرار گرفته باشد. برای جابجا کردن این محصولات و انتقال آنها به درون ظرفهای مورد نظر، از دستگاهی به نام دستگاه پرکن مایعات ثقلی استفاده میشود.
سیستم ثقل در پر کردن مایعات رقیق، از نیروی جاذبه و یا خود مواد بهره میگیرد. به همین دلیل به دستگاه پرکن ثقلی، دستگاه پرکن مایعات گرانشی نیز گفته میشود. در حقیقت استفاده از نیروی جاذبه در پر کردن مایعات ثقلی موجب میشود تا این دستگاه نسبت به سایر انواع دستگاههای پرکن مایعات، سادهتر باشد. همچنین این دستگاه از نظر اقتصادی نیز از بقیه دستگاههای پرکن، ارزانتر است.
مکانیسم ثقلی به طور کلی برای جابجا کردن مایعاتی مورد استفاده قرار میگیرد که در آنها کف ایجاد نمیشود. اما در صورتی که مایع مورد نظر، کف کرد میتوان آن را با کاربرد یک صفحه در سطح خاصی از پر شدن، تحت کنترل قرار دارد .
این دستگاه ها به اندازه ای در پر کردن مواد رقیق موثر و ساده عمل نموده که می توان برای تزریق مایعات رقیق به درون ظرف از فشار تخلیه شدن خود آن ها از مخازن دستگاه پرکن بهره گرفت که این موضوع باعث شده که این مکانیسم به مکانیسم ثقل معروف گردد. دستگاه های پرکن ثقلی از آن جایی که با استفاده از فشار خود مواد و نیز جاذبه، تزریق را انجام داده لذا نیازی به مکانیسم های سیلندر پیستون و یا پمپ نخواهند داشت. این موضوع سبب شده که این دستگاه ها دارای قیمت منصفانه تری بوده و نیز آسان تر بتوان آن ها را تهیه نمود. البته این نکته نیز لازم به یادآوری بوده که دقت مکانیزم ثقل به نسبت سیستم پمپ و سیلندر و پیستون پایین تر می باشد.
در این سیستم ها با توجه به آن که سنگینی مواد عامل اصلی فشار ریزش بوده چنانچه در صورت کاهش حجم مواد درون مخزن شاهد افت فشار تزریق نیز خواهیم بود چرا که سنگینی مواد پشت نازل نیز کمتر می گردد. از این رو به طور معمول بین مخزن پرکن و یک مخزن اصلی اتصال برقرار شده انتقال ماده به مخزن پرکن با استفاده از پمپ انجام می گیرد. به منظور تعیین سطح مواد در درون مخزن پرکن ثقلی نیز سنسور های مخصوص و یا شناور به کار برده می شود.
مکانیزم قطع تزریق نیز در دستگاه های پرکن مایعات رقیق با دیگر دستگاه ها متفاوت می باشد. از بین مهم ترین آن ها می توان به کارگیری تایمر، لودسل و کانتر را نام برد. به طور معمول حسگر لودس (نوعی سنسور وزن) نتایج مطلوب تری را به بار خواهد آورد.
مکانیسم پر کردن در رابطه با مایعاتی نظیر شیشه پاک کن ها که پر شدن آن ها با کف کردن همراه بوده باید از ته ظرف یا بطری انجام شود.
از بین پراستفاده ترین موارد استفاده از سیستم ثقل در پرکن مایعات رقیق می توان به دستگاه پرکن دوغ اشاره نمود.